Hakaret Suçu Hakkında Merak Edilen Her Şey: Tanımı, Unsurları, Cezası ve Yargılama Süreci

Hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup, bireyin onur, şeref ve saygınlığını korumayı amaçlayan önemli bir suç tipidir. Gerek günlük yaşamda gerekse dijital ortamlarda sıkça karşılaşılan bu suç tipiyle ilgili olarak sanıkların en çok merak ettiği konuları kapsamlı şekilde ele alıyoruz.

 1. Hakaret Suçu Nedir? (TCK m.125)

Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde:

“Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden ya da sövmek suretiyle kişinin saygınlığına saldıran kişi, hakaret suçunu işlemiş olur.”

şeklinde tanımlanan bu suçta korunan hukuki değer, bireyin toplum içerisindeki saygınlığıdır.

2. Hakaret Suçunun Unsurları

Hakaret suçunun oluşabilmesi için şu temel unsurların varlığı aranır:

▪ Mağdurun Belirli Olması

Hakaretin belirli ya da belirlenebilir bir kişiye yönelik olması gerekir.

▪ Onur Kırıcı İfade veya Eylem

Sarf edilen söz ya da davranışın, mağdurun toplumdaki saygınlığını zedeleyici nitelikte olması gerekir.

▪ Kast Unsuru

Hakaret suçu, kasten işlenebilen bir suçtur. Failin hakaret ettiğini bilerek ve isteyerek hareket etmesi şarttır.

 3. Hakaret Suçunun Cezası

TCK 125. maddesi kapsamında öngörülen cezalar şunlardır:

• Temel ceza: 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası

• Kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret: 1 yıldan 2 yıla kadar hapis

• Alenen hakaret (örneğin sosyal medya üzerinden): Cezaya 1/6 oranında artırım uygulanır

• Dini, etnik kimlik, cinsiyet gibi sebeplerle yapılan hakaretler: Nitelikli hal sayılır ve ceza artırılır

• Sesli, yazılı veya görüntülü iletiyle işlenmesi: Aynı şekilde cezalandırılır

Mahkemeler çoğunlukla ilk kez suç işleyenler için adli para cezası ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verir; ancak ağırlaştırıcı sebepler varsa doğrudan hapis cezası da söz konusu olabilir.

 4. Hakaret Suçunda Yargılama Süreci

Şikâyet

Hakaret suçları, büyük oranda şikâyete bağlıdır. Mağdur, suçu ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyette bulunmalıdır.

Soruşturma

Şikâyet sonrası Cumhuriyet Savcısı tarafından soruşturma başlatılır. Tarafların ifadeleri alınır ve olayla ilgili deliller toplanır.

Uzlaşma Süreci

Hakaret suçu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre uzlaşma kapsamında bir suçtur.
Savcılık, şikâyet sonrasında taraflara uzlaşma teklifinde bulunur. Taraflardan her ikisi de kabul ederse, uzlaştırmacı görevlendirilir.

----Uzlaşmanın sonucu:
– Taraflar uzlaşırsa, dosya dava açılmadan kapanır ya da açılmışsa düşer.
– Bu durum sanık açısından sabıka kaydına işlenmemesi gibi önemli avantajlar sağlar.
– Uzlaşma kapsamında sanık özür beyanında bulunabilir, maddi tazminat ödeyebilir veya sosyal sorumluluk yükümlülüğü üstlenebilir.

Taraflardan biri uzlaşmayı reddeder veya uzlaşma sağlanamazsa, soruşturma normal şekilde devam eder.

Dava Açılması

Savcılık, toplanan delillere göre yeterli şüphe görürse iddianame düzenleyerek Asliye Ceza Mahkemesi nezdinde kamu davası açar.

Yargılama

Mahkeme sürecinde sanık ve tanıklar dinlenir, deliller değerlendirilir. Mahkeme, deliller doğrultusunda beraat ya da ceza kararı verir. HAGB kararı verilmesi halinde ceza açıklanmaz ve sanığın sabıka kaydına işlenmez.

 5. Hakaret Suçunda Sık Görülen Durumlar ve Örnekler

• Sosyal medyada yapılan hakaret içerikli paylaşımlar

• WhatsApp gibi özel mesajlaşma uygulamalarında hakaret

• Aile içi veya işyeri içindeki tartışmalarda söylenen sözler

• Kamu görevlisine görev nedeniyle hakaret edilmesi

6. Yargıtay’ın Hakaret Suçuna İlişkin Kararları

???? Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2020/3415 E., 2021/1720 K.
“Sözün söylendiği ortam, taraflar arasındaki ilişki ve söylenme biçimi dikkate alınarak hakaret suçunun oluşup oluşmadığı değerlendirilmelidir.”

???? Yargıtay 4. Ceza Dairesi, 2019/2756 E., 2020/987 K.
“Sosyal medya üzerinden yapılan ve doğrudan bir kişiyi hedef alan ifadeler aleni hakaret suçu oluşturur.”

 7. Hakaret Suçunda Sık Sorulan Sorular

➤ Pişmanlık ceza indirimi sağlar mı?

Evet. Sanığın mahkemede pişmanlık göstermesi ve özür dilemesi, ceza takdirinde indirim sebebi olabilir.

➤ Ses kaydı veya ekran görüntüsü delil olur mu?

Hakaretin ispatı açısından bu tür kayıtlar mahkemece dikkate alınabilir, özellikle istisnai hallerde mağdurun izinsiz kaydı da delil olarak değerlendirilebilir.

➤ Hakaret cezası sicile işler mi?

Kesinleşmiş bir mahkûmiyet varsa adli sicile işlenir. Ancak HAGB kararı verilirse sabıka oluşmaz.

8. Sonuç ve Tavsiyeler

Hakaret suçu, her ne kadar “basit bir tartışma sonucu oluşmuş” gibi görünse de, hukuki ve cezai sonuçları bakımından son derece ciddi bir suçtur. Mahkemeler bu tür suçlara karşı hassasiyet göstermekte ve ceza uygulamaktadır.

Özellikle sanık konumunda olan bireylerin, süreci doğru yönetebilmesi ve haklarını etkin şekilde savunabilmesi için ceza hukuku alanında deneyimli bir avukattan profesyonel destek alması tavsiye edilir.